อิหม่ามหะซัน กับ มูอาวิยะ กับอำนาจการปกครองและคำสัญญา

ในสมัยท่านอิมามอัลหะซัน อิบนุ อะลี ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ (บุตรของท่านอะลี) และท่านมูอาวิยะฮ์ อิบนุ อบีซุฟยาน ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ มีเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์อิสลามที่เรียกว่า "สนธิสัญญาสันติภาพระหว่างอิมามหะซันกับมูอาวิยะฮ์" ซึ่งมีผลทำให้อำนาจการปกครองตกไปอยู่ในมือของมูอาวิยะฮ์

เหตุการณ์โดยสรุป:

1. บริบทหลังการวาฟาตของท่านอะลี

หลังจากการวาฟาต (เสียชีวิต) ของท่านอะลี อิบนุ อบีฏอลิบ ในปีฮ.ศ. 40 (ค.ศ. 661) ท่านอิมามหะซัน ลูกชายของท่านอะลี ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นเคาะลีฟะฮ์โดยชาวอิรัก (โดยเฉพาะจากเมืองกูฟะฮ์)

ในขณะเดียวกัน ท่าน มูอาวิยะฮ์ ซึ่งเป็นผู้ว่าการซีเรีย (ชาม) และมีอำนาจทางทหารและการเมืองมาก ได้ปฏิเสธที่จะให้สัตยาบันต่อท่านหะซัน เพราะยังไม่ยอมรับว่าผู้ใดควรสืบทอดตำแหน่งหลังจากอะลี เนื่องจากยังมีปัญหาความขัดแย้งที่ต่อเนื่องมาตั้งแต่ยุคสงครามศิฟฟีนระหว่างอะลีกับมูอาวิยะฮ์

2. เกือบเกิดสงครามกลางเมือง

มีแนวโน้มจะเกิดสงครามระหว่างกองทัพของท่านหะซัน (จากอิรัก) และมูอาวิยะฮ์ (จากชาม) แต่กองทัพของท่านหะซันเต็มไปด้วยความไม่แน่นอน บางคนทรยศ บางคนไม่เต็มใจรบ ในขณะที่กองทัพของมูอาวิยะฮ์มีความพร้อมและมีอำนาจมากกว่า

3. การเจรจาและการลงนามสันติภาพ

ท่านอิมามหะซันผู้ยึดมั่นในความสงบและเกลียดสงครามระหว่างมุสลิมด้วยกัน จึงตัดสินใจยอมยกตำแหน่งเคาะลีฟะฮ์ให้กับมูอาวิยะฮ์ ภายใต้เงื่อนไขบางประการ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการนองเลือดในหมู่ประชาคมมุสลิม

4. สนธิสัญญาสันติภาพที่สำคัญ

สาระสำคัญของข้อตกลง ได้แก่:

มูอาวิยะฮ์จะต้องปกครองตามคัมภีร์อัลกุรอานและซุนนะฮ์
จะไม่แต่งตั้งผู้สืบทอดตำแหน่งในขณะมีชีวิตอยู่ (ซึ่งหมายถึงหลังมูอาวิยะฮ์เสียชีวิตแล้ว ชาวมุสลิมจะเลือกผู้นำเอง)
ไม่ละเมิดต่อท่านหะซันและครอบครัวท่านนบี
ให้ความปลอดภัยแก่ชาวกูฟะฮ์และผู้ที่เคยร่วมอยู่กับอะลี

5. ผลลัพธ์ของข้อตกลง

เกิด "ปีแห่งเอกภาพ" (ʿĀm al-Jamāʿah) ในปีฮ.ศ. 41 ซึ่งถือว่าเป็นปีที่มุสลิมกลับมามีเคาะลีฟะฮ์คนเดียวอีกครั้ง
อำนาจปกครองรวมศูนย์อยู่กับมูอาวิยะฮ์
ท่านหะซันถอนตัวจากการเมืองและใช้ชีวิตอย่างสงบจนกระทั่งวาฟาตในอีกไม่กี่ปีต่อมา

บทเรียนจากเหตุการณ์นี้:

ท่านอิมามหะซันแสดงให้เห็นถึง ความเสียสละเพื่อความสงบสุขของอุมมะฮ์ แม้จะสูญเสียอำนาจ แต่เพื่อรักษาความเป็นเอกภาพของมุสลิม
นี่เป็นตัวอย่างหนึ่งของ การยึดมั่นในสันติภาพเหนือการเอาชนะด้วยกำลัง ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางของอิสลามที่แท้จริง

หลังจากที่ ท่านมูอาวิยะฮ์ อิบนุ อบีซุฟยาน ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ ได้รับการยอมรับให้เป็นเคาะลีฟะฮ์ตามข้อตกลงสันติภาพกับท่านอิมามหะซัน มีคำถามทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญว่า เขาได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขของสัญญานั้นหรือไม่ ซึ่งนักประวัติศาสตร์อิสลามมีการวิเคราะห์ไว้หลากหลายแนว โดยสรุปได้ดังนี้:

✅ สิ่งที่ มูอาวิยะฮ์ปฏิบัติตามสัญญา

1. ไม่บีบบังคับหะซันหรือผู้ตามของอะลี

-ท่านหะซันได้รับการดูแลอย่างปลอดภัย และมีชีวิตอยู่ต่อมาอีกหลายปีอย่างสงบ

-ชาวกูฟะฮ์และผู้สนับสนุนอะลีส่วนใหญ่ไม่ได้ถูกลงโทษหรือกวาดล้างอย่างเป็นระบบในช่วงแรก

2. ไม่มีการบังคับเปลี่ยนศาสนาหรือเบี่ยงเบนแนวทางจากอัลกุรอานและซุนนะฮ์โดยเปิดเผย

มูอาวิยะฮ์มีบทบาทในการส่งเสริมการจัดการบ้านเมืองให้มั่นคง เช่นการสร้างระบบบริหาร ศาล และไปรษณีย์

เขาปกครองด้วยหลักการอิสลามในระดับหนึ่ง และได้รับการยอมรับจากอุละมาอฺบางกลุ่มว่าเป็น “ผู้ปกครองแห่งอิสลาม”

❌ สิ่งที่ถูกมองว่า มูอาวิยะฮ์ละเมิดหรือเบี่ยงเบนจากสัญญา

1. การแต่งตั้งบุตรชาย (ยาซีด) เป็นผู้สืบทอดอำนาจ

นี่ถือว่าเป็นการละเมิดเงื่อนไขสำคัญของสัญญาที่ว่า “มูอาวิยะฮ์จะไม่แต่งตั้งผู้สืบทอด” แต่จะให้ประชาคมมุสลิมเลือกผู้นำเองหลังเขาเสียชีวิต

การแต่งตั้งยาซีดนำไปสู่การแตกแยกครั้งใหม่ โดยเฉพาะในยุคของอิมามฮุเซน (บุตรของหะซัน)

2. การสาปแช่งอะลีบนมิมบัร (ธรรมาสน์)

ในยุคของเขา มีธรรมเนียมที่ทางการสาปแช่งท่านอะลีบนมิมบัรในมัสยิดต่าง ๆ ซึ่งแม้จะมีข้อถกเถียงว่าเป็นคำสั่งจากตัวเขาหรือไม่ แต่เป็นที่ยอมรับว่าปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นในสมัยเขา

แม้บางรายงานจะระบุว่าภายหลังมูอาวิยะฮ์ได้ห้ามเรื่องนี้ แต่ความเสียหายได้เกิดขึ้นแล้ว และถูกวิพากษ์โดยกลุ่มผู้รักอะฮ์ลุลบัยต์ (ครอบครัวของท่านนบี)

3. ระบบกษัตริย์เริ่มปรากฏ

การแต่งตั้งลูกตนเองให้สืบอำนาจเป็นต้นแบบของระบบราชาธิปไตยที่ขัดกับระบบ “ชูรอ” (ปรึกษาหารือ) แบบเคาะลีฟะฮ์เราะชิดีน

สรุปคำตอบ

มูอาวิยะฮ์ปฏิบัติตามสัญญาบางส่วน โดยเฉพาะในเรื่องความปลอดภัยของอิมามหะซันและชาวเมืองกูฟะฮ์ในระยะแรก และการไม่บิดเบือนหลักศาสนาโดยชัดแจ้ง

แต่ เขาละเมิดสัญญาในจุดสำคัญ เช่น การแต่งตั้งยาซีดเป็นทายาท และการปล่อยให้มีการดูหมิ่นท่านอะลีอย่างเป็นระบบ ซึ่งสร้างบาดแผลลึกในอุมมะฮ์มุสลิมจนถึงปัจจุบัน

เหตุการณ์นี้ในเชิงเปรียบเปรยและบทเรียนศีลธรรม–การเมือง โดยตั้งชื่อเรื่องว่า:

🕊️ อำนาจ... กับการรักษาสัญญา: บทเรียนจากหะซันและมูอาวิยะฮ์

ประวัติศาสตร์ของอิสลามไม่ได้เป็นเพียงเรื่องราวของสงคราม หรือการผลัดเปลี่ยนผู้นำเท่านั้น แต่ยังสะท้อน เจตจำนง และ คุณธรรม ของผู้นำแต่ละคน ในยุคของท่าน อิมามหะซัน และ มูอาวิยะฮ์ เราได้เห็นการเผชิญหน้าระหว่างสองกระแส: ความเสียสละเพื่อสันติภาพ กับความทะเยอทะยานในการรวมอำนาจ

✿ หะซัน: การเสียสละเพื่อหลีกเลี่ยงเลือดมุสลิม

ท่านอิมามหะซันคือผู้ที่มีสายเลือดของท่านนบี ﷺ เป็นลูกของอะลีและฟาฏิมะฮ์ ผู้คนจำนวนมากพร้อมจะยกเขาเป็นผู้นำสูงสุดของอิสลามในเวลานั้น แต่เขาเห็นว่า:

> “ชัยชนะที่ต้องแลกด้วยเลือดของมุสลิมจำนวนมาก... ไม่ใช่ชัยชนะที่อัลลอฮ์พึงพอใจ”

เขาจึงยอมสละอำนาจ แม้ในขณะที่เขาสามารถใช้สิทธินั้นได้ตามความชอบธรรม แต่เขายอมประนีประนอมกับมูอาวิยะฮ์โดยตั้งเงื่อนไขเพื่อรักษาสัจจะและหลักการ

⚔️ มูอาวิยะฮ์: ความสำเร็จทางโลกที่มาพร้อมบททดสอบ

เมื่อได้อำนาจแล้ว มูอาวิยะฮ์รักษาสัญญาบางประการ เช่น ไม่แตะต้องชีวิตของหะซันและไม่ทำร้ายชาวกูฟะฮ์ แต่เขาก็ ละเมิดจุดสำคัญ คือการแต่งตั้งลูกของตน (ยาซีด) เป็นผู้สืบทอด ซึ่งกลายเป็นจุดเริ่มต้นของระบบกษัตริย์ และทำลายแนวทางของชูรอ (ประชาสภาอิสลาม)

นอกจากนี้ การปล่อยให้มีการสาปแช่งอะลีบนมิมบัรทั่วแผ่นดินก็เป็นบาดแผลใหญ่ในจิตใจของผู้ศรัทธาหลายล้านคนมาจนถึงทุกวันนี้

🌱 บทเรียนสำคัญสำหรับผู้นำและผู้ตาม

1. อำนาจอาจยิ่งใหญ่... แต่การรักษาสัญญายิ่งใหญ่กว่า

ท่านหะซันคือแบบอย่างของผู้ที่ยอมแพ้ในทางโลก แต่ชนะในสายตาของอัลลอฮ์

2. สันติภาพบางครั้งต้องใช้ความกล้าหาญมากกว่าสงคราม

หะซันกล้าที่จะยุติไฟของความขัดแย้ง แม้ต้องแลกด้วยตำแหน่ง

3. ผู้นำที่ดีต้องไม่ยอมให้ระบบเสียหายเพราะประโยชน์ของครอบครัว

การแต่งตั้งยาซีดอาจดูเล็กในสายตาของมูอาวิยะฮ์ แต่สร้างหายนะใหญ่ในยุคของอิมามฮุเซน

🤲 สรุปส่งท้าย:

> “สัจจะสำคัญกว่าชัยชนะ”

“การครองใจประชาชน สำคัญกว่าการครองบัลลังก์”

เหตุการณ์ระหว่างหะซันและมูอาวิยะฮ์ไม่ใช่แค่บทหนึ่งของประวัติศาสตร์อิสลาม แต่คือ กระจกสะท้อนจิตวิญญาณ ที่ผู้นำในทุกยุคทุกสมัยควรหยิบยกขึ้นมาทบทวน

ในยุคการปกครองของยาซีด ควรแยกให้ชัดก่อนว่า:

✅ ท่าน อิมามหะซัน (อิบนุอะลี) วาฟาตแล้วก่อนที่ ยาซีด อิบนุ มูอาวิยะฮ์ จะขึ้นปกครอง
✴️ ดังนั้น ยาซีดไม่ได้มีผลกระทบโดยตรงกับ ตัว ท่านหะซันในแง่ของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นขณะท่านยังมีชีวิตอยู่

แต่! เราสามารถพูดถึงผลกระทบ ต่อครอบครัวของท่านหะซัน และ อุดมการณ์ของท่านหะซัน ซึ่งสะท้อนผ่านเหตุการณ์ใหญ่ที่สุดในยุคของยาซีด นั่นคือ...

🔥 เหตุการณ์ กัรบาลาอ์ (Karbala)

ในยุคการปกครองของ ยาซีด มีเหตุการณ์ใหญ่ที่ทำให้โลกมุสลิมสั่นสะเทือน คือ

📌 การลุกขึ้นต่อต้านของ อิมามฮุเซน (น้องชายของหะซัน)

ยาซีดได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้นำโดยบิดาของเขา (มูอาวิยะฮ์) ซึ่งขัดกับสัญญาสันติภาพในยุคของอิมามหะซัน และขัดกับหลักการ ชูรอ ในการเลือกผู้นำของอิสลาม อีกทั้งยาซีดยังมีลักษณะที่หลายฝ่ายเห็นว่าไม่เหมาะสมทั้งในด้านศีลธรรมและความสามารถ

อิมามฮุเซน ปฏิเสธที่จะให้สัตยาบัน (บัยอะฮ์) ต่อยาซีด โดยกล่าวว่า:
“เช่นข้าพเจ้า ย่อมไม่ให้สัตยาบันต่อเช่นเขา”

เขาจึงเดินทางพร้อมครอบครัวจากมะดีนะฮ์ไปยังกูฟะฮ์ แต่กลับถูกสกัดและล้อมโดยกองทัพของยาซีด และถูกสังหารอย่างโหดร้าย ณ ที่ราบกัรบาลาอ์ ปี ฮ.ศ. 61

📍 แล้วเกี่ยวอะไรกับ อิมามหะซัน?

แนวทางของหะซัน กับ ฮุเซน ตรงกันในเป้าหมาย ต่างกันในวิธี
- หะซันเลือก "สันติภาพ" เพราะรู้ว่าชีวิตประชาชนและสัจธรรมสำคัญกว่าการครองบัลลังก์
- ฮุเซนเลือก "ยืนหยัด" เพราะเห็นว่า ยาซีดคุกคามศาสนาและทำลายหลักการอิสลาม → ทั้งสองเป็นการ เสียสละ คนละรูปแบบเพื่อ รักษาอิสลาม
มรดกของหะซัน คือการสั่งสมจิตวิญญาณแห่งความอดทนและไม่ประนีประนอมกับบาตรหลวง
- การลุกขึ้นของฮุเซนคือ ผลสะท้อนของสัญญาที่ถูกหักหลัง
- เป็นบทพิสูจน์ว่า เมื่อสันติภาพไม่ได้ผล ก็ต้องมีผู้ลุกขึ้นยืนหยัดอย่างมีเกียรติ

🕯️ บทเรียนสำคัญ

หะซัน	ฮุเซน
เสียสละอำนาจ เพื่อปกป้องเลือดมุสลิม	เสียสละชีวิต เพื่อปกป้องหลักการศาสนา
ยุติสงครามเพื่อรวมอุมมะฮ์	เผชิญหน้ากับอธรรมเพื่อรักษาอิสลาม
สร้างสนธิสัญญา	ทลายความเงียบ

🔚 สรุป:

แม้ อิมามหะซันจะวาฟาตก่อนยาซีดขึ้นปกครอง แต่การขึ้นสู่อำนาจของยาซีดคือ การหักหลังสัญญาสันติภาพ ที่หะซันเคยเสียสละไว้

และความอยุติธรรมในยุคยาซีด ได้ จุดประกายการลุกขึ้นของอิมามฮุเซน ซึ่งสืบทอดเจตจำนงของพี่ชาย ในอีกรูปแบบหนึ่ง

✨ หะซันสอนเราให้อดกลั้นเพื่อสันติ
✨ ฮุเซนสอนเราให้ยืนหยัดเพื่อความจริง

ท่าน อิมามหะซัน อิบนุ อะลี ร่อฎิยัลลอฮุอันฮุ (หลานของท่านนบี ﷺ บุตรของท่านอะลีและท่านหญิงฟาฏิมะฮ์) ได้วาฟาต (เสียชีวิต) ด้วยเหตุที่นักประวัติศาสตร์ส่วนใหญ่เชื่อว่า:

🔥 ถูกวางยาพิษ (مسموم)

และนี่คือรายละเอียดโดยสรุป:

🕯️ การวาฟาตของอิมามหะซัน

📆 ปีที่เสียชีวิต:

ปีฮ.ศ. 50 (ประมาณ ค.ศ. 670)
อายุประมาณ 47–48 ปี

📍 สถานที่วาฟาต:

เมือง มะดีนะฮ์ ประเทศซาอุดิอาระเบีย

📌 สาเหตุ:

รายงานส่วนใหญ่ในตำราประวัติศาสตร์อิสลามทั้งสายสุนนีและชีอะฮ์ ระบุว่า อิมามหะซันเสียชีวิตเพราะ ถูกวางยาพิษ
บางรายงานระบุว่า ภรรยาคนหนึ่งของท่านถูกชักจูงโดยกลุ่มการเมืองให้วางยา
ว่ากันว่า กลุ่มที่ไม่พอใจในแนวทางสันติภาพของท่าน และต้องการเปิดทางให้อำนาจตกไปอยู่กับมูอาวิยะฮ์ ได้วางแผนสังหารเขาอย่างลับๆ

💬 รายละเอียดในบางรายงาน:

มีรายงานว่า ภรรยาของอิมามหะซัน ชื่อ จุอ์ดะฮ์ บินติ อัล-อัชอัษ ถูกมูอาวิยะฮ์ล่อลวงด้วยคำมั่นว่า หากนางวางยาหะซัน เขาจะให้สินบนและแต่งงานกับนางให้กับยาซีด (ลูกชายเขา)
หลังจากวางยา ท่านอิมามหะซันเริ่มอาเจียนเป็นเลือด และอวัยวะภายในมีเลือดไหล
ขณะใกล้เสียชีวิต ท่านกล่าวว่า:

"ข้าพเจ้าถูกวางยาไม่ใช่ครั้งแรก แต่ครั้งนี้รุนแรงที่สุด และข้าพเจ้ารู้ว่าใครเป็นคนทำ"
(อ้างจากบางสายรายงาน)

🪦 การฝังศพ:

🕌 สถานที่:

ท่านหะซันประสงค์ให้ฝังใกล้ กุโบร์ของท่านนบี ﷺ หากไม่มีการขัดขวาง
แต่มีการขัดแย้งทางการเมือง จนในที่สุดท่านถูกฝังที่ สุสานอัลบะกีอฺ (Jannat al-Baqi') ใกล้มัสยิดนะบะวีย์

🧠 บทสรุป:

การเสียชีวิตของอิมามหะซันสะท้อนถึง ความบอบช้ำทางการเมือง ในยุคนั้น แม้ว่าเขาจะยอมเสียสละตำแหน่งเพื่อสันติภาพ แต่เขากลับถูกหักหลังและกำจัดอย่างเงียบ ๆ
นี่เป็นอีกหนึ่งตอนของ ความขัดแย้งระหว่างความจริงกับอำนาจ ที่ปรากฏซ้ำแล้วซ้ำเล่าในประวัติศาสตร์อิสลาม

การขึ้นสู่อำนาจของ ยาซีด อิบนุ มูอาวิยะฮ์ ถือเป็น จุดเปลี่ยนสำคัญในประวัติศาสตร์อิสลาม ที่ส่งผลกระทบในหลายระดับ ทั้งในเชิงพฤติกรรมผู้นำและโครงสร้างของสังคมมุสลิมโดยรวม

🧨 1. พฤติกรรมส่วนตัวของยาซีด: สะท้อนวิกฤตคุณธรรมของผู้นำ

รายงานหลายสายทั้งสุนนีและชีอะฮ์ (โดยเฉพาะฝ่ายที่ไม่เห็นด้วยกับราชวงศ์อุมัยยะฮ์) ระบุว่า ยาซีดมีพฤติกรรมส่วนตัวที่ขัดกับคุณธรรมของผู้นำอิสลามอย่างรุนแรง เช่น:

🔺 ข้อกล่าวหาหลัก:

ดื่มสุราอย่างเปิดเผย
เลี้ยงสุนัขและลิงในวัง ถือเป็นเรื่องไร้สาระในสายตานักวิชาการยุคนั้น
หลงใหลการละเล่น ดนตรี การล่าสัตว์ และความบันเทิง
ไม่ใส่ใจในละหมาดและหน้าที่ศาสนา

📚 อิหม่ามอะฮฺมัด อิบนุ ฮัมบัล (อุละมาอฺสุนนีระดับสูง) เคยกล่าวว่า
❝ ใครที่บอกว่ายาซีดเป็นคนดี ย่อมไม่มีความเข้าใจศาสนา ❞

สิ่งเหล่านี้สร้างความไม่พอใจในหมู่นักวิชาการ ศ่อหาบะฮ์ และครอบครัวของท่านนบีอย่างมาก

💥 2. ผลกระทบต่อสังคมมุสลิมในยุคนั้น

2.1 📉 เสื่อมศรัทธาในผู้นำ

ผู้คนจำนวนมากเริ่ม เสื่อมศรัทธาในระบบการสืบทอดอำนาจ ที่มาจากตระกูล ไม่ใช่ชูรอ
โดยเฉพาะในฮิญาซ (มักกะฮ์-มะดีนะฮ์) และอิรักที่ยังรักครอบครัวของท่านนบี ﷺ อยู่

2.2 🩸 โศกนาฏกรรมกัรบาลาอ์

ยาซีดสั่งให้กองทัพสกัดและสังหาร อิมามฮุเซน และครอบครัวของเขาในปีฮ.ศ. 61
ซึ่งทำให้ภาพลักษณ์ของผู้นำอิสลามยิ่งเสื่อมถอย
เหตุการณ์นี้กลายเป็น สัญลักษณ์ของการลุกขึ้นต่อต้านความอธรรม

2.3 🕌 การจู่โจมเมืองมะดีนะฮ์ (เหตุการณ์ Harrah)

ชาวมะดีนะฮ์ลุกฮือต่อต้านยาซีดในปีฮ.ศ. 63
ยาซีดส่งกองทัพเข้าล้อมเมือง ฆ่าประชาชน ล่วงละเมิดสตรี และปล้นสะดม
ทำให้เมืองที่เคยเป็นศูนย์กลางแห่งเราะหฺมะฮ์ กลายเป็นสนามรบ

2.4 🕋 การล้อมและยิงกะอฺบะฮ์ด้วยเครื่องยิงหิน (Manjaniq)

ในปีเดียวกัน ชาวมักกะฮ์ภายใต้การนำของอับดุลลอฮ์ อิบนุซุเบียร์ ก็ลุกขึ้นต่อต้าน
กองทัพของยาซีด ล้อมนครมักกะฮ์ และยิงหินใส่กะอฺบะฮ์ จนโครงสร้างบางส่วนเสียหาย
ถือเป็นเหตุการณ์สะเทือนใจที่สุดในยุคต้นอิสลาม

🧠 3. ผลกระทบทางความคิดและการเมืองในระยะยาว

✳️ กำเนิดกระแส “ต่อต้านราชวงศ์” และ “ยืนหยัดเพื่ออัลหัก”

เหตุการณ์ในยุคยาซีด จุดประกายให้ผู้คนเชื่อว่า ไม่ควรยอมจำนนต่อผู้นำที่ไม่ยุติธรรม
เป็นแรงบันดาลใจให้เกิดขบวนการต่าง ๆ เช่น ชีอะฮ์, ซัยดียะฮ์, อบาสิด, และนักวิชาการสายอิสลามการเมือง (เช่น อิบนุ เตามิยะฮ์ ในภายหลัง)

✳️ เกิด ภาพจำ ว่า ผู้นำทางโลกไม่เท่ากับผู้นำทางศาสนา

แยก “ผู้ปกครอง” ออกจาก “อิหม่ามแห่งความจริง”
ยาซีดกลายเป็นสัญลักษณ์ของผู้นำที่มีอำนาจแต่ ไร้คุณธรรม

🕊️ สรุปบทเรียนจากยุคยาซีด:

หัวข้อ	สิ่งที่เกิดขึ้น
💔 ผู้นำไร้ศีลธรรม	ทำลายภาพลักษณ์รัฐอิสลามที่เคยมีในยุคเราะชิดูน
🔥 ความรุนแรงต่อประชาชน	กัรบาลาอ์, ล้อมมะดีนะฮ์, ยิงกะอฺบะฮ์
🧭 ขบวนการต่อต้านเริ่มขยาย	สังคมเริ่มแยก “อำนาจ” ออกจาก “ความชอบธรรม”
🌿 ความจริงยืนยง	อิมามฮุเซนกลายเป็นสัญลักษณ์ของการยืนหยัดเหนือความตาย

การปกครองของยาซีด ไม่เพียงแต่สร้างความสั่นคลอนแก่สังคมอิสลามเท่านั้น แต่ยังส่งผลกระทบระยะยาวจนราชวงศ์อุมัยยะฮ์ (Banū Umayyah) ต้องเปลี่ยนทิศทาง และจบลงในที่สุด

🏛️ ราชวงศ์ของยาซีด: สั้น และปั่นป่วน

📌 ยาซีดปกครองนานแค่ไหน?

ปกครองเพียง 3 ปี (ฮ.ศ. 60–64)
ตายด้วยโรคลึกลับหรือโรคภัย (บางรายงานว่าดื่มหนัก) ตอนอายุประมาณ 36 ปี

❝ ชีวิตการปกครองของเขาสั้น…แต่ผลกระทบยาวนาน ❞

🔥 เหตุการณ์สำคัญใน 3 ปีของยาซีด:

📍 ปีฮ.ศ. 61 – โศกนาฏกรรมกัรบาลาอ์

สังหาร อิมามฮุเซน และครอบครัวอย่างโหดร้าย
จุดไฟโกรธแค้นในหมู่ผู้ศรัทธาทั่วโลกมุสลิม
→ กลายเป็นสัญลักษณ์ของ “การยืนหยัดต่อความอธรรม”

📍 ปีฮ.ศ. 63 – เหตุการณ์ Harrah (การล้อมเมืองมะดีนะฮ์)

ชาวมะดีนะฮ์ลุกฮือประกาศถอนสัตยาบันต่อยาซีด
ยาซีดส่งกองทัพไปล้อมเมือง:
- สังหารชาวเมืองหลายพัน
- ข่มขืนสตรี
- ปล้นสะดมแม้ในบริเวณใกล้มัสยิดนะบะวีย์

📚 อิหม่ามมาลิก กล่าวว่า “หลังเหตุการณ์ Harrah ไม่มีความดีในการปกครองของยาซีด”

📍 ปีฮ.ศ. 64 – การยิงกะอฺบะฮ์

ชาวมักกะฮ์ภายใต้การนำของ อับดุลลอฮ์ อิบนุซุเบียร์ ต่อต้านยาซีด
ยาซีดส่งกองทัพล้อมเมืองมักกะฮ์
กองทัพยิงหินด้วย เครื่องยิง (Manjaniq) ใส่กะอฺบะฮ์ จนโครงสร้างเสียหายบางส่วน
ก่อนที่กองทัพจะเข้าเมือง ยาซีดก็ตายเสียก่อน

🧯 หลังการตายของยาซีด:

🔻 ราชวงศ์อุมัยยะฮ์ตกอยู่ในภาวะโกลาหล:

ลูกชายของยาซีดคือ มุอาวียะฮ์ที่ 2 ขึ้นครองราชย์แต่ ปฏิเสธอำนาจ และวาฟาตอย่างรวดเร็วในเวลาไม่กี่เดือน
ไม่มีผู้นำชัดเจน → ราชวงศ์เกือบล่ม

🔺 การลุกขึ้นของอิบนุซุเบียร์:

อับดุลลอฮ์ อิบนุซุเบียร์ ควบคุมฮิญาซ (มักกะฮ์ มะดีนะฮ์) และหลายพื้นที่
และได้ชื่อว่าเป็น เคาะลีฟะฮ์โดยประชาชน (Bayʿah)

👑 ราชวงศ์อุมัยยะฮ์ยังไม่จบ ณ จุดนั้น

🔁 หลังจากนั้น:

แกนนำราชวงศ์อุมัยยะฮ์ในดามัสกัสยังคงรวบรวมอำนาจ
มะรฺวาน อิบนุ หะกัม สืบทอดอำนาจในฐานะผู้ปกครองคนใหม่
และฟื้นฟูราชวงศ์อุมัยยะฮ์ในปีฮ.ศ. 65

🧬 ราชวงศ์อุมัยยะฮ์ปกครองต่ออีก:

ยาวถึง ประมาณ 90 ปี นับจากสมัยมูอาวิยะฮ์
ก่อนจะถูกล้มโดย ราชวงศ์อับบาสียะฮ์ (Banū al-ʿAbbās) ในปีฮ.ศ. 132

📉 บทสรุปผลกระทบของยาซีดต่อราชวงศ์:

หัวข้อ	ผลกระทบ
🩸 การฆ่าอิมามฮุเซน	ทำให้ราชวงศ์อุมัยยะฮ์ถูกตราหน้าว่ากดขี่
🕌 ล้อมมะดีนะฮ์–ยิงกะอฺบะฮ์	สูญเสียศรัทธาจากประชาคมมุสลิม
👥 ขาดผู้นำต่อจากยาซีด	เกือบทำให้ราชวงศ์ล่มภายใน 3 ปี
🔥 จุดไฟการลุกฮือทั่วโลกอิสลาม	ส่งผลให้ราชวงศ์อยู่ในภาวะ “ปกครองด้วยกำลัง” มากกว่า “ความศรัทธา”

📌 คติสอนใจ:

> "ความจริงไม่จำเป็นต้องมีอำนาจ... แต่อำนาจที่ไม่มีความจริง จะไม่มีวันยืนยง"