จำนวนมัสยิดและวิถีวัฒนธรรมของมุสลิมในเชียงใหม่

 มุสลิมและมัสยิดในจังหวัดเชียงใหม่ วิถี วัฒนธรรม ในเมืองล้านนา

โดยชุมพล ศรีสมบัติ 

       ในจังหวัดเชียงใหม่ มีมัสยิดทั้งหมด 20 มัสยิด มีที่จดทะเบียนแล้ว    ขึ้นกับกรมศาสนา จำนวน 14 มัสยิดที่ยังไม่ได้จดทะเบียนหรือกำลังดำเนินการอีก 1 แห่ง (มัสยิดดอยอ่างขาง)

      เป็นมัสยิดในส่วนภายใต้มูลนิธิ อีก 5 แห่งประกอบด้วย มูลนิธิมุสลิมอาสา(อ.เชียงดาว) มูลนิธิแสงทองอัลซอรี(ต.ท่าศาลา) มูลนิธิศรัทธาชนมัสยิดดาวะตินอิสลาม(ดาวะห์ตับฆีค)วรุณนิเวศ มูลนิธิอัลฟารุค(หนองหอย) และมูลนิธิสานสันติ(เวียงกุมกาม)และมีบาแลหรือที่ละหมาดในชุมชน 3 แห่ง ชุมชนสันติธรรม  ชุมชนขนส่งซอย 9 และชุมชนช้างคลานบ้านคุณจีระชัย ศรีจันทร์ดร

       มุสลิมส่วนใหญ่ในจังหวัดเชียงใหม่ อพยพมาจากมลฑลยูนนาน ทั้งมาค้าขาย และลี้ภัยสงครามมาจากประเทศจีน อีกกลุ่มคือผู้อพยพมาจาก ประเทศอินเดีย บังคลาเทศ พม่า สองกลุ่มนี้จึงเป็นกลุ่มชาติพันธ์ แรก ๆ ที่เข้ามาอาศัย อยู่ในจังหวัดเชียงใหม่ มีการแต่งงานกับคนพื้นที่  เพื่อสร้างความมั่นคงของชีวิต จึงทำให้คนมุสลิมในพื้นที่ ได้เรียนรู้ วิถีวัฒนธรรม ซึ่งกันและกันผ่านการเกี่ยวดองในการแต่งงานกัน มุสลิมที่นี่จึงมีอัตลักษณ์ต่างกับมุสลิมในพื้นที่อื่น ด้วยมีความผูกพันธ์ กันทั้งด้าน วิถี การเป็นอยู่ และอาหาร ซึ่งบริบทของมุสลิมที่นี้ เป็นการอยู่ร่วมกัน แบบ พหุสังคม พหุวัฒนธรรม ที่ยังมีการ แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน ยกเว้น ในเรืองของพิธีกรรม ด้านศาสนา ซึ่งต่างก็เข้าใจ ใน ข้อห้าม ข้อใช้ ของผู้ที่เป็นมุสลิมได้เป็นอย่างดี  

          ในพื้นที่ อำเภอฝาง และอำเภอแม่อาย ส่วนใหญ่ เป็นมุสลิมจีน ที่มากับ กองทหาร แลประกอบอาชีพเกษตกร ตั้งที่อยู่อาศัยบนพื้นที่สูง ซึ่งจะอยู่ในแถบบริเวณชายแดน มีหมู่บ้าน ซึ่งทางรัฐบาลจัดให้ ในยุคนั้นและการจับจองเป็นพื้นที่ทำกิน  เช่น บ้านยาง ต.แม่งอน อ.ฝาง ดอยอ่างข่าง  บ้านหัวฝาย  พื้นที่ อ.ฝาง และบ้านท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ มีจำนวนมัสยิดทั้งหมดในพื้นที่  5 มัสยิด เรียกว่า 5 มัสยิดตอนบน เชียงใหม่

          ส่วนในพื้นที่ อำเภอเมือง ประกอบด้วย มัสยิด บ้านฮ่อ ช้างคลาน ช้างเผือก มัสยิดอัตตักวา และมัสยิดของมูลนิธิอัลอันซอรี อำเภอสันกำแพง มี 3 มัสยิด  มัสยิดอัสสลามสันกำแพง มัสยิดดารุลสลาม และมัสยิดดารุลบริ ซึ่งตั้งอยู่ตำบลสันกลาง อ.ดอยสะเก็ด มีจำนวน หนึ่ง มัสยิด ชื่อมัสยิดอัลฟัฏริ   อำเภอสันป่าตอง อีกหนึ่งมัสยิด และมัสยิดใหม่ล่าสุด เป็นมัสยิดภายใต้มูลนิธิเช่นกัน ชื่อมัสยิดอุมัร อิบนิคอดต๊อบ  ตั้งอยู่ในพื้นที่หนองหอย เชียงใหม่ และมัสยิดของมูลนิธิมุสลิมอาสา อ.พร้าว 

    #ปัจจุบันมี มัสยิดตั้งอยู่ในสถาบันเรียนรู้อิสลามประจำจังหวัดเชียงใหม่ อยู่ภายใต้มูลนิธิสานสันติ เป็นองค์กรขับเคลื่อนงานศาสนา สำหรับผู้สนใจอิสลาม มุสลิมใหม่ มูอัลลัฟ และมุสลิมเดิมที่มีความประสงค์จะเรียนเพิ่มเติมในเรื่องการอ่านกุรอ่านและหลักสูตรอิสลามพื้นฐาน เป็นแห่งแรกของจังหวัด

        มุสลิมในพื้นที่จังหวัดเชียงใหม่และในแดนล้านนา  จึงมีอัตลักษณ์ ที่ต่างกับ มุสลิมในพื้นที่ อื่น ๆ ด้วยกับวิถึ ความเป็นอยู่ สิ่งแวดล้อม การเป็นเครือญาติ  ทำให้การอยู่ร่วมกับพี่น้องต่างศาสนิก เป็นไปด้วยความเข้าใจ ซึ่งส่วนใหญ่ จะเป็นสังคมเครือญาติ ระหว่างศาสนาไปพร้อมกันด้วย  มีการไปมาหาสู่กันเสมอ นอกจากนั้นยังมีการทำกิจกรรมภาคสังคม ร่วมกันเป็นประจำ มุสลิมในเชียงใหม่ จึงเป็นส่วนหนึ่งของพื้นที่ ดังปรากฏเรื่องราว ที่มา ลงในหนังสือสือครบรอบเจ็ดร้อยปีของเมืองเชียงใหม่  ด้วยภาษาพูด วิถึการเป็นอยู่ ที่ไม่มีความต่างกันนัก  การเรียนรู้อิสลามผ่านวิถีของมุสลิมเชียงใหม่ ก็คงเป็นส่วนหนึ่ง หรือนำเป็นตัวอย่างให้กับชุมชนมุสลิมในพื้นที่ อื่น ได้ในระดับหนึ่ง ส่วน ในพื้นที่ อื่น คง ต้องดูบริบทของพื้นที่และวิถีของชุมชนของชุมชนนั้น ตามความจำเป็นต่อไป 

รายงานโดย ชุมพล ศรีสมบัติ